Jerzy Karpiński – wspomnienie

Aktualności

Jerzy Karpiński – wspomnienie

4 sierpnia 2024 roku odszedł od nas
Jerzy Karpiński

znakomity reżyser dokumentalista, reżyser montażu, długoletni członek i przez wiele lat wiceprzewodniczący Zarządu Sekcji Dokumentalnej Stowarzyszenia Filmowców Polskich, laureat Nagrody SFP 2021, uczynny i pomocny dla kolegów.
Będzie Nam Go bardzo brakować.

Przyjaciele

Jerzy Karpiński urodził się 14 września 1945 roku w Barcikowie.
Studiował na Politechnice Warszawskiej, gdzie w 1972 uzyskał stopień magistra inżyniera.

W czasie studiów związał się z filmem działając w Klubie Studentów Politechniki Warszawskiej „Stodoła” w grupie twórczej realizatorów filmowych. Był dobrym organizatorem. Pod Jego egidą skromna grupa twórcza przekształciła się w Centrum Filmowe – Stodoła, które organizowało szkolenia dla studentów w zakresie produkcji filmowej. Jego ambicją było by filmy realizować jak najbardziej profesjonalnie. Były kamery 16mm, stół montażowy. Te kursy filmowe zaliczyło wielu znanych twórców.

Studenckie Centrum Filmowe STODOŁA, produkowało etiudy filmowe w technologii profesjonalnej, gdzie swoje pierwsze filmy zrealizowali Robert Gliński, Krzysztof Lang, Marek Drążewski, Grzegorz Siedlecki i inni.

Jerzy Karpiński w SCF zrealizował m.in.: „Wojna z Eskimosami” (Grand Prix Studenckiego Festiwalu Filmowego w 1972), „Misja Salonu Niezależnych”, „Sceny mimiczne Marka Gołębiowskiego” i dwa pełnometrażowe dokumenty „Korowód” i „Fama”. „Finał”, trzeci film, w założeniu pełnometrażowy został przez cenzurę skrócony do 30 minut.

W STODOLE działał od 1965 roku. By w latach 1975 – 1979 pełnić funkcję Prezesa Klubu.

W roku 1979 Jerzy Karpiński założył Pracownię Filmową Politechniki Warszawskiej (Pracownia Nowych Technik Nauczania), w której zrealizował kilka filmów naukowych (m.in. „Socor”) oraz pełnometrażowy dokument „Czyny i rozmowy”.
Na początku stanu wojennego pracownia została rozwiązana a pracownicy zwolnieni.

W stanie wojennym Jerzy Karpiński wraz Ksawerym Jasieńskim zrealizował film pełnometrażowy „Zmartwychwstanki” dla Kurii Prowincjonalnej Zakonu i kilka filmów krótkometrażowych m.in. „Sanktuarium św. Andrzeja Boboli”, „Lekcja Historii według Grażyny Lipińskiej”.

W 1983 roku Jerzy Karpiński ukończył Podyplomowe Studium Wiedzy o Teatrze, Filmie i Telewizji Uniwersytetu Łódzkiego. Kategoria zawodowa reżysera filmów dokumentalnych i oświatowych została mu przyznana przez Główną Komisję Kwalifikacyjną Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1985 roku.

We wrześniu 1982 Jerzy Grzegorzewski i Waldemar Dąbrowski zaprosili Jerzego Karpińskiego do zorganizowania Pracowni Filmowej w tworzonym Centrum Sztuki Studio, w którym istniał już Teatr i Galeria „Studio” utworzone przez Józefa Szajnę, orkiestra Sinfonia Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka i Impresariat prowadzony przez Władysława Serwatowskiego.

W Studio Centrum Sztuki Jerzy Karpiński zrealizował pełnometrażowe dokumenty „Teatr Szajny” i „Przecena dla wszystkich” według spektaklu Teatru 8 Dnia. Powstało też kilkanaście filmów krótkometrażowych o sztuce m.in. „Jerzy Maksymiuk nad partyturą”, „Franciszek Starowieyski w Studio” (narodziny Teatru Rysowania), „Wernisaż Sabine Vess”, „Bon Voyage”, „Sezon w Galerii Studio”, „Topor w Studio”, „Cathedral”.

W Pracowni Filmowej Centrum Sztuki Jerzy Karpiński rozpoczął systematyczne rejestrowanie spektakli Jerzego Grzegorzewskiego, Józefa Szajny, Jerzego Kaliny, Krzysztofa Warlikowskiego, Zbigniewa Brzozy i innych oraz dokumentowanie materiałów o malarzach i performerach dla Galerii Studio, Zachęty i Centrum Sztuki Współczesnej.

Współrealizował wiele performance m.in. „Kajzar – fragmenty” (Teatr Studio, 1986), „Józef Szajna – plastyka, teatr” (Zachęta, 1987), „Lista nieobecnych” (instalacja video w Galerii Studio) oraz projekcje w spektaklach m.in. „Miłość na Madagaskarze” Zbigniewa Brzozy, „Zachodnie Wybrzeże” Krzysztofa Warlikowskiego, „Mewa” Krystyny Jandy oraz projekcje towarzyszące wystawom prac w Galerii Studio, Zachęcie i Centrum Sztuki Współczesnej.

W 1997 roku Jerzy Karpiński filmem „Polska, Polen, Poland…” (projekcja non-stop w Pawilonie Polskim) wraz z Janem Sawką (scenografia pawilonu) przez pół roku reprezentowali Polskę na Światowej Wystawie EXPO 1998 w Lizbonie.

Od 1999 roku Jerzy Karpiński realizował zapisy spektakli operowych Teatru Wielkiego.

W tym czasie montował wiele filmów dokumentalnych dla telewizji szwajcarskiej (m.in. „La Piovra Rosa su Varsovia di Jean Rezzonico”), Kanału Arte (m.in.”Main, Dein, Unser Gdańsk, Danzig…” Barbary Sierosławski), telewizji polskiej (serial „Rząd polski 1939-45” Marka Drążewskiego, „Tamtego,1989 roku” Joli Kessler, „Od grudnia do grudnia” Ryszarda Bugajskiego i inne).

Realizował też filmy autorskie (scenariusz, reżyseria, zdjęcia) m.in. „Sceny finalne” (TVP1 tytuł roboczy „Na początku była Fama”), „Dla osiem i pół”, „Godzina, w której nie wiedzieliśmy nic o sobie” i inne.

Jerzy Karpiński jest autorem książki „Wokół Stodoły 1956-1981” dwa wydania 1981 i 1984, „Odpływ i inne opowiadania z lat siedemdziesiątych” (1984 wydanie poza obiegiem oficjalnym) oraz przygotował wydawnictwo „Konstruktywizm w teatrze według Tadeusza Kantora” (1991, Centrum Sztuki Współczesnej).

Za filmy otrzymał wiele nagród i wyróżnień m.in.: brązowy (1972) i srebrny (1973) medal na FilmFestival der Nationen Velden (Austria), Grand Prix Studenckiego Festiwalu Filmowego 1972, nagroda za najlepsze zdjęcia (1971) i brązowy medal (1972) na Festiwalu Brneńska Szesnastka, Prix du Film d’Essai na Biennale Internazionale de la Cote d’Azur w Menton (Szwajcaria), I Nagroda na Studenckim Festiwalu Filmowym w Sofii 1976 i inne.

Otrzymał też:

Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki 1974, Brązowy (1978) i Złoty Krzyż Zasługi (2000), Złotą Odznakę ZSP i Odznakę Zasłużony Działacz Kultury (1977).

W 2008 roku Urząd Miasta likwiduje Centrum Sztuki Studio a wraz z nim Pracownię Filmową.

Jerzy Karpiński przenosi Pracownię Filmową i archiwum do Instytutu Teatralnego, z którym już współpracował wcześniej.

W Instytucie wraz ze współpracownikami kontynuuje realizacje zapisów spektakli m.in. na Warszawskich Spotkaniach Teatralnych, których organizatorem jest Instytut, zapisy oper Teatru Wielkiego oraz opracowuje materiały archiwalne.

Film i spektakle są udostępniane w czytelni Instytutu Teatralnego.

Działając w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich Jerzy Karpiński nie jest bierny.

Przez cztery kadencje jest aktywnym członkiem Zarządu, a przez dwie jest wice przewodniczącym Zarządu Sekcji Filmu Dokumentalnego.

W uznaniu zasług w 2021 roku Jerzy Karpiński otrzymał Nagrodę Stowarzyszenia Filmowców Polskich za wybitne osiągnięcia artystyczne i wkład w rozwój polskiej kinematografii.

Pracownia Filmowa Centrum Sztuki Studio rejestrowała przedstawienia teatralne, wernisaże, wystawy i działania artystyczne. Jerzy Karpiński potraktował materiał związany z Galerią Studio w sposób eksperymentalny i stworzył rodzaj filmowej kroniki miejsca. Została ona opatrzona przez reżysera komentarzem i poddana charakterystycznemu montażowi. „Sezon w Galerii Studio“ jest przykładem innowacyjnego myślenia o filmie. Staje się on nie tylko narzędziem rejestracji, ale także formą autonomicznej wypowiedzi artystycznej.

Sezon 3 w Galerii Studio, 1982–1986

wcześniejsze prace

Misja

cz1